Donderdag 1 januari om 22.30 uur op NPO 3

Ooit was ze een doorsnee meisje uit Pennsylvania, nu kent heel de wereld haar naam. De documentaire Taylor vertelt het verhaal van Taylor Swift: een zelfverzekerde elfjarige die demo’s langs platenstudio’s bracht en vervolgens uitgroeit tot een van de invloedrijkste artiesten van deze eeuw. Met openhartige interviews, archiefmateriaal en scherpe observaties van collega’s, journalisten en fans wordt zichtbaar gemaakt hoe Taylor Swift van een countrytalent een wereldwijde megaster wordt, waar iedereen een mening over heeft.

Het geeft een inkijkje in hoe Swift een hechte gemeenschap om zich heen bouwt - de Swifties - door liedjes te schrijven die diepe herkenning oproepen, met name bij jonge meisjes. Met humor, opvallende nuchterheid en zonder zichzelf te seksualiseren viert Taylor girlhood. Ze spreekt openlijk over haar onzekerheden en biedt fans een plek waar zij zich gezien voelen. Haar talent als verhalenverteller, gevoed door de emoties en ervaringen uit haar tienerjaren, zet ze om in muziek die miljoenen bereikt.

Maar dat succes komt met een prijs: de felle kritiek, het beruchte incident tijdens de MTV Video Music Awards met Kanye West, waarbij ze publiekelijk werd vernederd, en de constante druk die jarenlang mede bepaalde hoe zij door de buitenwereld werd gezien. Toch blijft Swift steeds opnieuw opstaan en haar eigen weg volgen, met veel humor en kwetsbaarheid. Van de doorbraak met Love Story in 2008, tot en met het wereldwijde succes van haar album 1989: de documentaire Taylor schetst een portret van een uitzonderlijke artiest die tegenslag telkens omzet in creatieve kracht.

Regie: Guy King
Producent: Blue Ant Studios

Vrijdag 9 januari om 22.00 uur op NPO 3
Precies tien jaar na zijn dood is het moeilijk voor te stellen dat superster David Bowie ooit in de vergetelheid van de popgeschiedenis dreigde te verdwijnen. De muzikale kameleon achter talloze hits als Let’s Dance, Space Oddity, Fame en Life on Mars? lijkt aan het begin van de jaren ’90 zijn kleur te hebben verloren. Bowie worstelt met vernietigende recensies, lege zalen en een carrière die op instorten staat. Tien jaar na zijn overlijden onthult Bowie – The Final Act hoe hij zichzelf opnieuw uitvond, het publiek weer wist te vinden en met Blackstar zijn eigen afscheid orkestreerde.

In de jaren ’90 slaat David Bowie (1947-2016) een nieuwe weg in. Hij is frontman van de rock ’n roll band Tin Machine, waarin hij vooral opvalt door een gebrek aan franje. Voor het eerst wil hij niet alle ruimte op het podium innemen: “He was always ahead of the curve, now he just wanted to be this bloke in a band”, aldus recensent Jon Wilde, die een vernietigende recensie schrijft over het tweede album van de band. Een recensie die Bowie deed huilen, tekenend voor de kwetsbaarheid van de zanger in deze onzekere periode. Want commercieel succes blijft uit. ‘The Thin White Duke’, die nooit oude hits herhaalt, ziet zijn spotlight langzaam doven. Tien jaar lang is David Bowie passé.

Toch blijft hij zich richten op de toekomst. Om een echte comeback te maken zal hij op het grote Glastonbury-festival in 2000 het publiek opnieuw moeten overtuigen. Ondanks stemproblemen wordt dit de start van zijn muzikale renaissance. Wanneer in 2014 een kankerdiagnose zijn leven een duidelijke deadline geeft, zoekt Bowie de grenzen van zijn artistieke vermogens op met het album Blackstar. Producer Tony Visconti onthult hoe Bowie’s diagnose de thematiek van sterfelijkheid in het album kleurde. Het doel: het beste werk van zijn leven maken, terwijl hij de dood recht in de ogen kijkt.

De muzikale documentaire Bowie: The Final Act vertelt het verhaal van de tweede helft van David Bowie’s carrière aan de hand van interviews met vrienden, bandgenoten en journalisten, aangevuld met een rijke geschiedenis aan muzikaal archief. De film toont een Bowie zoals we die zelden zagen: kwetsbaar, berekenend, geestig en compromisloos. Een kunstenaar die niet alleen zijn sterfelijkheid onder ogen zag, maar deze tot kunst wist om te vormen.

Regisseur: James Rogan
Producent: Rogan Productions.

Teledoc Campus is het succesvolle project van CoBO, het Nederlands Filmfonds en het NPO-fonds dat jonge regisseurs en producenten de kans biedt ervaring op te doen met korte, filmische documentaires. Op maandag 3 november wordt in NPO Doc bij de NTR de Teledoc Campus documentaire Zorgdragers uitgezonden.

NPO Doc: Zorgdragers - maandag 3 november, 23.15 uur, NPO 2
Filmmaker Juliette volgt haar zus Marcia, psycholoog, die samen met andere zorgprofessionals openlijk haar mentale kwetsbaarheid onderzoekt. In een sector waar openheid nog vaak taboe is, laat de film zien hoe moedig het is als zorgverleners erkennen dat ook zij hulp nodig hebben. Zorgdragers stelt de vraag: wat betekent het om zorg te dragen – voor anderen én voor jezelf?

Zorgdragers, een Teledoc Campus van regisseur Juliette Dominicus en producent Tangerine Tree.

Documentaire geeft psychisch lijden bij jongeren een gezicht

Donderdag 16 oktober, 22.30 uur, NPO 2
Als de 17-jarige Milou op 2 oktober 2023 overlijdt, komt een einde aan een jarenlange lijdensweg. De ooit zo levenslustige Milou is dan geen schim meer van het meisje dat ze ooit was. Ze gaat diep gebukt onder een aantal psychische trauma’s. Haar naasten en behandelaars grijpen alles aan om haar lijden te verlichten en haar doodswens op afstand te zetten. Als na jaren vechten niets helpt, brengt euthanasie de verlossing waar Milou zo naar verlangt. Haar strijd voor een waardig einde aan haar lijden is voorbij, maar krijgt een wrang vervolg als een groep psychiaters en artsen haar zaak aangrijpt om euthanasie bij mensen onder de 30 jaar ter discussie te stellen. 

Over het verhaal van Milou is al veel gepubliceerd. Milou zelf leek daarbij onder te sneeuwen. In de documentaire Milou’s strijd gaat door vertelt zij daarom in dagboekfragmenten, tekeningen en video’s haar eigen verhaal, dat verder ingekleurd wordt door haar ouders, vriendinnen en behandelaars. Die schetsen hoe Milou vanaf haar 11e van een vrolijk en zorgzaam meisje verandert in een getraumatiseerde tiener. Een paar kantelmomenten springen daarbij in het oog, waarbij een ziekenhuisopname van haar broer en seksueel misbruik een rol spelen. De doodswens die volgt uit een zware depressie is persisterend en is door hulpverleners moeilijk te accepteren. Milou heeft echter een uitdrukkelijke wens om haar omgeving het trauma van zelfdoding te besparen.

Psychisch lijden bij jongeren
Zelfdoding is onder jongeren doodsoorzaak nummer één, maar het aantal minderjarigen dat in Nederland jaarlijks overlijdt door euthanasie wegens psychisch lijden is heel klein. Kijkend naar de afgelopen jaren gaat het om een handvol jonge mensen. De psychiaters van Milou komen uiteindelijk tot de moeilijk bespreekbare en verdrietige conclusie dat er voor Milou geen redelijk perspectief meer is op herstel. Een van hen, Menno Oosterhoff, begeleidt Milou uiteindelijk naar haar overlijden. Hij vertelt in de documentaire over deze zware verantwoordelijkheid.

Bom onder het euthanasiebeleid
Daarmee is het verhaal niet klaar, want terwijl Milou’s naasten rouwen om haar verlies, gebeurt er iets totaal onverwachts. Veertien psychiaters en artsen, het merendeel anoniem, sturen een brief naar het Openbaar Ministerie waarin ze aandringen op een strafrechtelijk vooronderzoek naar de euthanasie van Milou. Ze vrezen dat de interpretatie van de richtlijnen wordt opgerekt met onnodig overlijden tot mogelijk gevolg.

Milou’s ouders zijn diep geschokt. Ze hebben het gevoel dat de medici over de rug van hun dochter, die ze geen van allen ooit gesproken hebben, een bom willen leggen onder het euthanasiebeleid.

Politieke kwestie
De publiciteit die volgt op de brief bereikt ook de Tweede Kamer. Als NSC een initiatiefnota indient voor een moratorium van drie jaar op euthanasie  bij psychisch lijden bij jongeren, wordt Milou’s euthanasie zelfs tot een politieke kwestie gemaakt.

De politieke implicaties ten spijt is Milou’s strijd gaat door eerst en vooral een documentaire over Milou zelf. De documentaire wil uitzichtloos psychisch lijden bij jongeren een gezicht geven en bespreekbaar maken.

Aanvullend op de documentaire komt het Netwerk Filmeducatie met een lespakket.

Regisseur: Bart Hölscher
Producent: Rob Hüskens

NPO Doc: Alles wat boven komt
Jeroen en Jaklien, beiden in een rolstoel, bereiden zich voor op de HandbikeBattle – een zware beklimming in de Oostenrijkse bergen. Tussen de fysieke inspanning en de stille uren van herstel ontvouwt zich een reis die de grens tussen binnen- en buitenwereld langzaam doet vervagen. Herinneringen, gewaarwordingen en dromen schuiven over elkaar heen, terwijl het berglandschap zich spiegelt aan hun innerlijke tocht. Revalideren blijkt geen rechte lijn omhoog, maar een weg vol onverwachte bochten. Alles wat boven komt, een Teledoc Campus van regisseur Marte Bosma en producent Rauwkost Film.
Bekijk op NPO Start

NPO Doc: Geluif in ' goeje
In het kleine Limburgse dorp Beesel bereidt men zich voor op het gigantische spektakel Draaksteken dat in de zomer van 2023 in een totaal nieuwe vorm zal worden opgevoerd. De boosaardige draak is dit keer niet een gevaar van buiten maar door de koning gecreëerd om het volk klein te houden. In dit metaforische verhaal over goed en kwaad zien we hoe de dorpsbewoners binnen deze hechte gemeenschap voor grote problemen hun eigen oplossingen vinden.
Bekijk op NPO Start

NPO Doc: Nesjomme
Sandra Beerends (Ze noemen me Baboe) brengt in Nesjomme vooroorlogs Joods Amsterdam tot leven met het fictieve verhaal van Rusha, haar familie en vrienden. Het docudrama, opgebouwd uit archiefmateriaal, is geïnspireerd op de getuigenissen van Joodse Amsterdammers over hun leven vóór de Tweede Wereldoorlog.
Bekijk op NPO Start

NPO Doc: Feis Forever
NPO FunX, NTR en Yalla docs hebben de handen ineengeslagen voor de langverwachte documentaire Feis Forever. De documentaire van filmmaker Olivier S. Garcia biedt een intiem portret van Faisal Mssyeh, beter bekend als de Rotterdamse rapper Feis, en belicht zijn tragische dood, zijn inspirerende leven en zijn blijvende nalatenschap in de Nederlandse hiphopscene. 
Bekijk op NPO Start

NPO Doc: Waar draken wonen - Where Dragons Live
Een documentaire van Suzanne Raes over de in Nederland wonende kunstenaar Harriet Impey, die met haar drie oudere broers een magische kindertijd beleefde op Cumnor Place, een landhuis in Oxfordshire. Nu hun ouders zijn overleden staan Harriet en haar drie oudere broers en hun kinderen voor de haast onmogelijke taak het familiehuis op te ruimen zodat het verkocht kan worden. Bij het leegruimen van de uitpuilende zolders en overvolle kamers proberen ze zich te verhouden tot hun veeleisende en excentrieke ouders en hun onorthodoxe en soms traumatische opvoeding.
Bekijk op NPO Start

NPO Doc: Groenkijkers
Goed leren kijken is de eerste stap om natuurbeschermer te worden. Regisseur Sanne Rovers gaat op pad met 'gewone mensen' die de teloorgang van hun postzegel natuur proberen tegen te houden. Als kind vond Sanne haar vaders liefde voor natuur vooral irritant. Altijd maar stoppen tijdens het wandelen om naar planten en insecten te kijken. Dat is door de jaren heen veranderd. Een persoonlijke dialoog tussen Sanne en haar vader Jacques vormt de kern van deze documentaire. Naast de vader van Sanne zien we een aantal andere natuurbeschermers in 'hun' natuurgebied.
Bekijk op NPO Start

NPO Doc: Special Olympics: grenzen verleggen in de sneeuw
Voor langlaufer Dave van de Louw, alpine skister Enikö Smulders, shorttrack schaatsster Yara van Drunen Littel en snowboarder Luke Ruijter zijn de Special Olympics World Winter Games 2025 in Turijn een hoogtepunt in hun leven. Duizenden atleten met een verstandelijke beperking uit meer dan honderd landen nemen het van 8 tot 15 maart 2025 tegen elkaar op in acht takken van sport. Dave, Enikö, Yara en Luke zijn vier van de twintig Nederlandse sporters die zich hebben geplaatst. Lukt het ze om eremetaal binnen te slepen?
Bekijk op NPO Start