Dinsdag 11 november, 22.40 uur, NPO 2
(let op: vanwege een herdenkingsprogramma over Joost Prinsen is deze documentaire verschoven van 4 naar 11 november)

Schrijver, dichter en spoken word performer Babs Gons, sinds 2023 Dichter der Nederlanden, gaat gewapend met haar gedichten de barricades op. Ze weet met haar taal mild te stemmen en roept op tot verbinding in een politiek klimaat waarin polarisatie steeds vaker de boventoon voert. Babs Gons gaat hoopvol van start en stort zich, midden in een pittige herstelperiode van borstkanker, volop op haar missie. Met aandacht en liefde trekt zij het land in om in gesprek te gaan met mensen. Want poëzie kan juist in onzekere tijden hoop en troost bieden.

De documentaire Babs Gons – Precies goed van regisseur Bibi Fadlalla brengt op intieme wijze de roerige periode in beeld vanaf het moment dat Babs Gons (1971) aan haar nieuwe functie begint en volgt haar gedurende twee jaar. Haar gedichten vormen de soundtrack van deze documentaire.

Gons breekt een lans voor ‘de edele kunst van het declameren’ en legt overtuigend uit waarom het een rijkdom is om altijd ‘een gedicht in je hart mee te dragen’. Met haar fluweelzachte stem, kleurrijke verschijning en ritmische, soms bijna hypnotiserende voordrachten is ze een ware promotor van het spoken word genre. We zien haar op het podium, in het ziekenhuis, in gesprek met lezers tijdens signeersessies en met haar moeder. Babs groeide op als enig gekleurd kind in een verder wit gezin. Een bijzonder moment is als ze met haar teruggevonden halfbroer en -zus in gesprek gaat over hun vader en zijn moeizame levensweg.

Dichter des Vaderlands, zo heet de eretitel die ze sinds september 2023 mag dragen, maar hoe verguld ze daar ook mee is, die benaming zit haar niet helemaal lekker. Op haar initiatief komt ze met de andere eretitel-dragers samen om het te bespreken. Is er een eigentijdser benaming denkbaar en welke dan? De manier waarop ze hierover het gesprek aangaat, is illustratief voor haar wijze van communiceren: met een open houding tast ze af wat de gedachten hierover zijn. Het resultaat: sinds dit jaar hebben we een Dichter, Denker, Theoloog, Fotograaf, Componist en Stripmaker der Nederlanden.

Regisseur: Bibi Fadlalla
Producent: Tangerine Tree

Dinsdag 25 november, 22.40 uur, NPO 2
Als een rijzende ster, met de snelheid van een komeet, schiet sopraan Nora Fischer (1987) de klassieke-muziekwereld in. Ze krijgt wereldwijd een podium en overweldigende recensies. Maar aan de top blijkt haar fundament wankel. Haar stem begint te rammelen – letterlijk. De hoge noten worden onhaalbaar. Het lijkt alsof een verkramping haar strottenhoofd in een houdgreep heeft. Ze is gedwongen een pauze in te lassen. Wat is er met haar aan de hand? En hoe (her)vindt ze haar eigen stem? Nu, na een afwezigheid van enkele jaren, staat Nora opnieuw op het podium. Deze keer niet om te zingen, maar om te vertellen. Ze stelt zich kwetsbaar op als ze vertelt over haar leven en over de gesel van prestatiedruk; over priemende ogen, scherpe oordelen en interne worstelingen. In de documentaire Nora speelt Nora van regisseur Lieza Röben (producent: BIND FILM) is te zien hoe Nora probeert weer grip te krijgen op haar leven, waarbij ze er niet aan ontkomt om ook pijnlijke gebeurtenissen uit haar familiegeschiedenis onder ogen te zien. 

Neil Young - Stem van verzet 
‘Muzikanten zouden zich niet met politiek moeten bemoeien? Wat een onzin!’ Rockicoon Neil Young (1945) mag dan in november zijn 80ste verjaardag vieren, zijn idealisme blijft een belangrijke drijfveer. De ‘Godfather of Grunge’, bekend van zowel gevoelige nummers als Heart of Gold als energieke meezingers zoals Keep on Rockin in the Free World, wil niets weten van een scheiding tussen politiek en popmuziek. ‘Ik ben een muzikant, geen entertainer’, aldus de geëngageerde ster. In de documentaire Neil Young – Stem van verzet vertelt hij zijn verhaal, aan de hand van muzikale hoogtepunten en activistische dadendrang.
Bekijk op NPO Start

De wolkenfietsers - erfenis van een droom
Aan de rand van Den Helder ligt De Nollen: een binnenduingebied waar natuur, sculpturen en schilderkunst in elkaar overvloeien tot een totaalervaring. Het is het levenswerk van kunstenaar Rudi van de Wint. Totaal onverwacht overlijdt hij in 2006. Zijn zoons Ruud en Gijs zetten zijn droom voort, uit liefde voor hun vader en voor De Nollen. Maar plannen voor een Rudi van de Wint-museum in het gebied leiden tot barsten in hun idyllische bestaan.
Bekijk op NPO Start

Janis Ian – Breaking Silence
Als tiener zong ze over thema’s waar anderen over zwegen: de Amerikaanse singer-songwriter Janis Ian. In de documentaire Janis Ian – Breaking Silence (2024) vertelt de zangeres met humor en openheid haar levensverhaal. Een muzikale reis van een sterke vrouw die recht door zee is, altijd zichzelf blijft en tot op de dag van vandaag haar stem verheft tegen onrecht. ‘Muziek gaat om dienstbaar zijn aan iets groters dan jezelf, om het vertellen van verhalen. En dit zijn die van mij.’   
Bekijk op NPO Start

Dans als dialoog 
Hij werkt met supersterren als Lady Gaga en Madonna, met kunstenaar Marina Abramović, en wordt door Beyoncé een bron van inspiratie genoemd. De Vlaams-Marokkaanse choreograaf en regisseur Sidi Larbi Cherkaoui (1976) staat aan de top van de internationale danswereld en beweegt zich tussen verschillende genres, van moderne dans tot musical. De documentaire Dans als dialoog schetst een beeld van een veelzijdig artiest voor wie dans een middel is om te helen en te verbinden in polariserende tijden.
Bekijk op NPO Start 

De Magie van My Way
'And now, the end is near…’ My Way is een tijdloze klassieker in de pop- geschiedenis. Al decennia lang is het nummer de soundtrack van begrafenissen, bruiloften, huldigingen en karaokefeesten. Iedereen heeft zijn eigen interpretatie van het door Frank Sinatra bekend geworden lied. Maar wat is het geheim van het nummer dat al 58 jaar zo populair is? De documentaire De magie van My Way duikt in de wonderlijke geschiedenis van het iconische lied en laat zien hoe iedereen er zijn eigen verhaal bij heeft. Met humor vertelt de film het verhaal vanuit het perspectief van het nummer zelf, dat vertolkt wordt door Jane Fonda. Hiermee krijgt My Way voor het eerst zelf een stem.
Bekijk op NPO Start

Mijn leven als Roger Moore
Een opgetrokken wenkbrauw, een smetteloos pak, een onweerstaanbare lach en een leven dat leest als een Hollywoodfilm – dat is het beeld dat acteur Roger Moore bij velen oproept en dat zorgvuldig door hemzelf is gecreëerd. In de geanimeerde documentaire Mijn leven als Roger Moore vertellen vrienden, familie en collega-acteurs openhartig over het fascinerende leven van de charmantste 007 aller tijden. Van verlegen schooljongen in Londen tot gevierd tv-ster in The Saint en The Persuaders. Van meer dan zestig filmrollen, vier huwelijken en zeven James Bond-films tot zijn uiteindelijke status als geridderde wereldster: Sir Roger Moore.
Bekijk op NPO Plus

Dit hoort bij ons
Wat gebeurt er met Nederlands erfgoed als een regionaal museum noodgedwongen moet sluiten? De documentaire ‘Dit hoort bij ons’ neemt ons mee in een uniek proces: de eerste participatieve ‘ontzameling’ ooit. Inwoners van Zoetermeer, die jarenlang hebben bijgedragen aan de opbouw van de streekhistorische collectie van hun Museum De Voorde, mogen nu gezamenlijk bepalen wat er met deze collectie moet gebeuren. Bij het bepalen van de waarde komen de verhalen achter de objecten tot leven. Waar komen de stukken het meest tot hun recht: lokaal of in landelijke musea?  Kun je een historisch object dat je ooit hebt ingebracht weer terugeisen? Hoeveel waarde hechten de inwoners aan het culturele erfgoed van hun stad? Wat blijft en wat mag weg?
Bekijk op NPO Plus 

Half Moon
Voor de virtuoze Syrische componist en klarinettist Kinan Azmeh (1976) is het musiceren meer dan kunst; het is een daad van vrijheid en een manier om zijn Syrische identiteit levend te houden.
Half Moon, de nieuwste documentaire van regisseur Frank Scheffer, verbeeldt Kinans muzikale zoektocht naar een thuis en de verbindende kracht van muziek. Want wat betekent kunst nog in tijden van oorlog? In hoeverre kan muziek een antwoord bieden op geweld?
Bekijk op NPO Start

Mads Mikkelsen – van balletdanser tot Bondschurk
Met zijn ijzige blik en bloedende oog weet hij zelfs James Bond nerveus te maken. De acteerprestatie van acteur Mads Mikkelsen (1965) in Casino Royale is onvergetelijk. Wie is deze zwijgzame Deense acteur die zowel in Amerikaanse blockbusters (Hannibal, Doctor Strange), als in veelgeprezen Europese arthouse films (Jagten, Druk) schittert?
Bekijk op NPO Plus

Yoràn Vroom – Master of Drums
Hij is uitgeroepen tot de beste World/Fusion Drummer van 2022, speelt met zijn band op North Sea Jazz, jamt met saxofonist Benjamin Herman, doceert aan het conservatorium en componeert in de avonduren, als hij zijn kinderen naar bed heeft gebracht: Amsterdammer Yoràn Vroom (1991) is een toegewijde topdrummer. Voor zijn composities, gebaseerd op een mix van o.a. moderne jazz en West-Afrikaanse ritmes, zoekt Vroom voortdurend naar wereldwijde inspiratie om zijn eigen verhaal te vertellen. Deze muzikale zoektocht brengt hem opnieuw naar Senegal, waar hij 25 jaar eerder, als jochie van negen, percussieles kreeg van de Guineese meesterdrummer Famoudou Konaté. Regisseur John Appel (André Hazes - Zij gelooft in mij, The Player) maakte een feelgood muziekdocumentaire over een drummer en componist die in zijn muziek totale vrijheid vindt.
Bekijk op NPO Start 

Liza Minnelli – A Truly Terrific Absolutely True Story
‘Ik werd geboren, en ze maakten een foto!’ roept de altijd fabuleuze actrice, musicalster en zangeres Liza Minnelli (1946). Ze heeft het over haar jeugd middenin de flitsende en roddelrijke schijnwerpers. Minnelli is dan ook echte Hollywood-royalty: dochter van filmicoon Judy Garland en Oscar-winnend regisseur Vincente Minnelli. Documentairemaker Bruce David Klein portretteert de charismatische 78-jarige ster die vol humor vertelt over de hoogte- en dieptepunten in haar leven. Ondanks haar broze gezondheid toont Minnelli zich scherp en lardeert ze haar interviews met aanstekelijke anekdotes, waarbij ze het niet kan laten om Klein aanwijzingen te geven hoe hij zijn camera moet plaatsen.
Bekijk op NPO Plus

Anselm
Hij is een van 's werelds meest toonaangevende kunstenaars en de reden dat het Van Gogh Museum en het Stedelijk Museum Amsterdam deze maand, voor het eerst in hun geschiedenis, de krachten bundelen voor een tentoonstelling: de Duitse schilder en beeldhouwer Anselm Kiefer. De alom geprezen regisseur Wim Wenders (Paris, Texas, Der Himmel über Berlin, Pina) brengt in zijn impressionistische documentaire Anselm een filmische ode aan zijn landgenoot. De film geeft een unieke kijk binnen de poorten van Kiefers enorme ateliers en museumlandgoed, waar de meester met gasbranders en kokend lood zijn monumentale schilderijen en sculpturen maakt.
Bekijk op NPO Plus 

Joan Baez, I Am a Noise
Ze is bekend vanwege haar gloedvolle stem en dromerige liedjes, maar daarachter huist een duistere ziel: singer-songwriter en activist Joan Baez wordt haar leven lang geplaagd door depressies, paniekaanvallen en stemmingswisselingen. Met nummers als Diamonds and Rust en haar vertolkingen van folk-klassiekers groeit ze in de jaren 60 uit tot de stem van een generatie. Vele decennia later, op haar 78ste, loopt de gracieuze Baez nog altijd het liefst op blote voeten wanneer ze zich opmaakt voor haar grootse afscheidstour. Haar stem in conditie houden wordt steeds moeilijker, toch is ze op een podium een nog altijd even betoverende aanwezigheid. Nog één keer schraapt ze de keel om haar verhaal te doen, in een film die voor het eerst een nieuwe kant van de zangeres laat zien. De documentaire Joan Baez: I Am a Noise bevestigt voor altijd de vooraanstaande plaats in de muziekgeschiedenis van een folk-icoon.
Bekijk op NPO Plus 

Minted - de prijs van cryptokunst
Het zorgt in 2021 voor wereldnieuws: een digitaal kunstwerk dat iedereen gratis kan downloaden en dat voor 69 miljoen dollar verkocht wordt bij veilinghuis Christie’s.
Het investeren in zogenaamde Non-Fungible Tokens of NFT’s wordt vervolgens een hype. Waar vroeger online afbeeldingen van iedereen waren, is het ineens mogelijk om via zo’n NFT de exclusieve eigenaar te worden van een digitaal kunstwerk. Plotsklaps worden er miljoenen verdiend met het verhandelen van deze werken. Maar wat een revolutie lijkt voor kunstenaars, is tegelijkertijd ook een financiële bubbel. De documentaire Minted: de prijs van cryptokunst werpt een verhelderende blik op de fascinerende wereld van cryptokunst.
Bekijk op NPO Start 

The Music of Paul Simon – In Restless Dreams (tweeluik)
Hij is het brein achter iconische popklassiekers als Mrs. Robinson, Bridge Over Troubled Water, The Sound of Silence en Graceland: zanger en gitarist Paul Simon. Documentaire-veteraan en Oscarwinnaar Alex Gibney maakte de definitieve muzikale biografie van één van de grootste songwriters en performers in de geschiedenis van de rock ’n roll. Het tweeluik The Music of Paul Simon – In Restless Dreams vormt een muzikaal monument voor een popicoon. Simon zelf blijft er nuchter over: ‘Ik wilde gewoon de muziek volgen, en dan weet je nooit wat je onderweg tegenkomt.’
Bekijk op NPO Plus