Shoah, een bijna tien uur durende documentaire van Claude Lanzmann, wordt algemeen beschouwd als de belangrijkste film over de Holocaust. Op donderdag 28 april zendt de NTR in Het Uur van de Wolf (22.55 uur, NPO2) de documentaire Claude Lanzmann: Terugblik op Shoah (Claude Lanzmann: Spectres of the Shoah) uit, van regisseur Adam Benzine. In deze film schetst Benzine een portret van Lanzmann en spreekt indringend met hem over de totstandkoming van Shoah. Het maken ervan was een emotionele uitputtingsslag en ontnam Lanzmann bijna de wil om verder te leven.

De volledige documentaire Shoah wordt aansluitend in twee delen uitgezonden door de VPRO op vrijdag 29 en zaterdag 30 april om 23.25 uur op NPO2.

Claude Lanzmann: Terugblik op Shoah

Voor Shoah draaide Lanzmann meer dan 200 uur beeldmateriaal in veertien verschillende landen. Het kostte hem twaalf jaar om de film te draaien en te monteren. Na voltooiing van de film ging hij door een lange rouwperiode.  "Ik heb de film vormgegeven, maar de film heeft mij ook gevormd."

Film over de doden

Het is de verdienste van regisseur Adam Benzine dat hij de 90-jarige Claude Lanzmann aan de praat kreeg, want het is met zichtbare tegenzin dat Lanzmann vertelt over het maakproces. "Shoah was een film over de doden. De gaskamer was het onderwerp," aldus Lanzmann. Hij maakte de documentaire zonder één enkel archiefbeeld. De vele aangrijpende getuigenissen van overlevenden in Shoah maken ook nu nog grote indruk. Het zijn geen herinneringen die worden opgehaald: Lanzmann dwong zijn hoofdpersonen om hun gruwelijke ervaringen in de kampen te herbeleven: "Zij zijn de woordvoerders van de doden."

Pijnbank

Op zijn beurt legt Benzine Lanzmann op de pijnbank, als hij hem laat vertellen over de interviews die hij draaide met kampbeulen en oud-SS-officiers. Aan de hand van niet eerder vertoonde beelden reconstrueert Benzine het interview van Lanzmann met SS-officier Heinz Schubert, gedraaid met een verborgen camera. Lanzmann wordt betrapt en zodanig in elkaar geslagen dat hij een maand in het ziekenhuis ligt.

Claude Lanzmann: Terugblik op Shoah is vertoond op vele filmfestivals waaronder het IDFA en kreeg in 2016 een Oscar-nominatie voor Beste documentaire.

Zie de trailer 

Donderdag 28 april, 22.55 uur, NPO2: Het Uur van de Wolf: Claude Lanzmann: Terugblik op Shoah (NTR)

Vrijdag 29 april en zaterdag 30 april, 23.25 uur, NPO2: Shoah (VPRO)