“Ik heb altijd geweten dat mijn overgrootvader voor de oorlog winkels bezat en dat daar waarschijnlijk iets mee is gebeurd. Mijn moeder vertelde me daarover. Zij heeft ooit in de jaren ’90 geprobeerd om het uit te zoeken, maar dat vond ze heel erg confronterend. Te moeilijk, te beladen. Voor haar is het natuurlijk haar opa die vermoord is en die alles is kwijtgeraakt. Ze is er destijds mee gestopt, maar de vraag is altijd gebleven. 

Na een bizarre ontmoeting tussen mijn moeder en de kleindochter van een man die in de winkels van mijn overgrootvader zat, dacht ik: het is tijd. Nu ga ik proberen het uit te zoeken. Nu leeft m’n oma nog. Misschien vind ik niks, maar er is ook een kans dat we er wél achter komen. 

Ik heb wel even getwijfeld of ik er een podcast van moest maken. Het is zo’n persoonlijk verhaal en misschien is het te belastend voor mijn oma. Maar die zei: ‘nee, doe het vooral, ik wil het eigenlijk wel weten’. Dus toen dacht ik: oké, het kan.”

Had je hiervoor al vaker gesproken met je oma over de oorlog en wat haar is overkomen?

“Mijn oma heeft tot haar 51ste nooit over de oorlog gesproken, of over haar vermoorde familie. Maar dat veranderde toen ze kleinkinderen kreeg. Toen is mijn oma op aandringen van haar dochters gaan praten. Dus ik heb van jongs af aan geweten wat er in de oorlog gebeurd is met haar gezin. Toch was het wel anders om haar te interviewen voor deze podcast. Ik kwam ook achter dingen die ik nog niet wist. Dus het was soms best lastig om niet emotioneel te worden tijdens de interviews. Maar mijn oma is zo sterk en die kan zo goed praten, dat ik dacht: ‘als zij dit kan terwijl ze dit allemaal zelf heeft meegemaakt, dan moet ik daar toch zeker mee kunnen dealen’.”

Je maakte al eerder podcasts, maar deze is wel heel persoonlijk. Ben je daardoor anders te werk gegaan?

“In dit geval heb ik eerst overlegd met mijn oma en moeder of ze het wel een goed idee vonden. Tijdens de research kon ik best goed doen alsof het gewoon werk was. Maar in de interviews met mijn oma en moeder vond ik dat moeilijker. Omdat ik deze podcast in slechts vier maanden tijd moest researchen, opnemen en monteren had ik ook weinig tijd om stil te staan bij alles wat ik vond. Pas tijdens het monteren drong het besef tot mij door: dit gaat over mijn familie, dit is de vader van mijn oma. Wat is hier allemaal gebeurd? Dit is best heftig.”

Wat heeft de zoektocht je gebracht?

“Ik heb een veel beter beeld gekregen van hoe doortrapt het systeem tijdens de oorlog werkte om alles af te pakken van Joodse mensen. Voordat ze überhaupt op de trein werden gezet naar een concentratiekamp. Dat vond ik schokkend. Daar had ik eigenlijk nooit bij stil gestaan. En dat vind ik ook heel triest voor mijn overgrootvader. Hij was een succesvolle ondernemer, had jarenlang hard aan een succesvolle zaak gewerkt en binnen een paar jaar wordt dat allemaal afgepakt. Dat moet toch vreselijk voor hem geweest zijn.

Ook de afhandeling van deze zaak door de Nederlandse overheid na de oorlog is heel koud en kil. Zo triest voor de weinige Joodse familie die het overleefd heeft. Dat is heel naar om in de archieven over te lezen.”

Was het maken van deze podcast een soort stok achter de deur?

“Als ik deze podcast niet gemaakt had, had ik nooit zoveel kunnen ontdekken. Dan had ik het vast heel lang uitgesteld en niet overal aangeklopt bij mensen om me te helpen.”