‘De consternatie rondom DREAM SCHOOL raakt me in mijn hart.’ Dat zei Lucia Rijker afgelopen week op tv. Daarmee zei ze wat wij allen bij de NTR en producent No Pictures Please deze dagen voelen. Een programma dat ons zo na aan het hart ligt en waar we zo trots op zijn, krijgt te maken met een stroom aan negatieve media-aandacht. ‘Deze zagen we niet aankomen,’ zei Eric van ’t Zelfde ons. Wij ook niet, geen moment.
Het is goed als we eerst schetsen hoe en waarom wij dit programma maken. DREAM SCHOOL wordt gemaakt vanuit de intentie om voortijdig schoolverlaters een nieuwe kans te bieden en een doorbraak in hun levenspatroon te bewerkstelligen. En om het onderwerp bespreekbaar en meer inzichtelijk te maken.
NTR en producent No Pictures Please zijn zich bewust van de kwetsbaarheid van deze jongeren. De begeleiding rond DREAM SCHOOL bestaat daarom uit een uitgebreide selectieprocedure waarbij psychologen betrokken zijn. Ook tijdens de drie weken van opnamen is er altijd een psycholoog aanwezig. Na de opnamen hebben de leerlingen nog een vrijwillig gesprek met diezelfde psycholoog, die dan ook bespreekt of er behoefte is aan meer ondersteuning dan wat standaard wordt aangeboden in het natraject.
Voor dat natraject is tot tenminste een half jaar na de opnamen een gespecialiseerd bureau ingeschakeld dat een actieve rol heeft bij de ondersteuningen van de leerlingen in de stappen die zij willen zetten na DREAM SCHOOL, zoals het vinden van een opleiding of werk. Deze begeleiding wordt zowel telefonisch uitgevoerd als door middel van huisbezoeken en het vergezellen van leerlingen tijdens bijvoorbeeld sollicitatiegesprekken en intakes op opleidingen. Als er meer gespecialiseerde zorg nodig is in het natraject wordt de leerling, in samenwerking met de psycholoog, ondersteund bij het vinden van deze hulp in de eigen omgeving.
Ondanks het bovenstaande heeft een deel van de leerlingen het gevoel dat wij tekort zijn geschoten, met name in het natraject. We trekken ons dit aan.
Vorige week hebben we alle (oud-)leerlingen van DREAM SCHOOL uitgenodigd voor een open en informeel gesprek tussen makers, leerlingen, psycholoog, begeleiders van het natraject en de NTR. Wij hebben dit als een goed gesprek ervaren, waarin gedachten en gevoelens zijn uitgewisseld en misverstanden aan beide zijden zijn opgehelderd. Tijdens de bijeenkomst bleek hoe sterk de band nog is tussen zowel de leerlingen onderling als tussen leerlingen en het team. Aan de (oud-)leerlingen die tijdens het gesprek niet aanwezig konden of wilden zijn, hebben we laten weten dat de deur altijd open staat voor een gesprek.
Wat kan er beter? Nog scherpere begeleiding in het natraject. Met vooral nog meer aandacht voor wat een programma met zoveel impact doet qua beeldvorming. In de afgelopen dagen en ook tijdens het gesprek met de leerlingen is eens temeer duidelijk geworden hoeveel de jongeren te verduren krijgen van buitenaf. Ze krijgen te maken met journalisten en columnisten en met vele en vaak heftige reacties op social media. ‘Dat kun je verwachten als je hieraan mee doet,’ hoor je dan. Maar dat is makkelijk gezegd, want wat kun je precies verwachten en hoe bereid je je daar op voor? Wij zijn geschrokken van de manier waarop de jongeren, die zich kwetsbaar opstellen en daarmee ook een voorbeeld zijn voor velen, soms worden bejegend op social media en in andere publieke uitingen. Wij beseffen dat we de taak hebben om de leerlingen hier nog beter tegen te wapenen.
Er is sprake van boeteclausules, een van 5.000 euro voor het uit de school klappen over wat nog niet op tv te zien was en een van 1.000 euro voor het voortijdig verlaten van het programma zonder zwaarwegende reden. Die laatste is met name bedoeld om te benadrukken dat er met de deelname aan DREAM SCHOOL een commitment wordt aangegaan. Geen van beide boetes is ooit opgelegd, ook niet aan leerlingen die daadwerkelijk halverwege de opnamen uitstapten. Op het je negatief uitlaten over het programma staat, in tegenstelling tot wat in sommige media is gesuggereerd, geen boete.
DREAM SCHOOL hoort tot de categorie programma’s waarin ingewikkelde maatschappelijke problemen worden getoond met de betrokkenen in de hoofdrol. Dat vraagt om aandacht, begeleiding en soms ook ‘een schop onder de kont’. Lucia, Eric en het team achter hen doen er tijdens, maar ook na de opnamen alles aan wat binnen hun mogelijkheden ligt om de jongeren weer op weg te helpen. Soms lukt dat snel, vaak heeft het meer tijd nodig en soms gebeurt er pas iets in de bewustwording van de jongeren als ze zichzelf op tv terugzien en accepteren ze ook pas dan ondersteuning. En soms heeft het nog meer tijd nodig.
Is dit soort programma’s ten dode opgeschreven? Wij vinden van niet. Wij willen doorgaan met DREAM SCHOOL, en dan nog beter. Het draagvlak dat wij hiervoor voelen bij de (oud-)leerlingen, zowel bij hen die aanwezig waren tijdens de bijeenkomst als bij degenen die ons dit via andere wegen hebben laten weten, sterkt ons in deze overtuiging.
Willemijn Francissen, mediadirecteur NTR
15 april 2019
