Donderdag 26 december om 21.50 uur op NPO 2
In het kleine Limburgse dorp Beesel bereidt men zich voor op het gigantische spektakel Draaksteken dat in de zomer van 2023 in een totaal nieuwe vorm zal worden opgevoerd. De boosaardige draak is dit keer niet een gevaar van buiten maar door de koning gecreëerd om het volk klein te houden. In dit metaforische verhaal over goed en kwaad zien we hoe de dorpsbewoners binnen deze hechte gemeenschap voor grote problemen hun eigen oplossingen vinden.

Regie: Suzanne Raes

Maandag 7 oktober om 22.15 uur op NPO 2
BEKIJK HIER DE TRAILER

Piet Hein, zijn naam is klein, zijn daden bennen groot. Hij heeft gewonnen de zilveren vloot’ Een lied dat vroeger op school werd aangeleerd, want hij was een volksheld door zijn verovering van de Spaanse Zilvervloot. Tegenwoordig klinkt er steeds meer kritiek op hem als onderdeel van het koloniale systeem. Wat doen we met Piet Hein? Verdient hij eigenlijk nog wel een standbeeld? Of misschien juist wel een hogere sokkel? En welke tekst moet er op het begeleidende bordje? Regisseur Tim van den Hoff legt in de NTR-documentaire Beelden van Piet Hein op humorvolle wijze het ongemak bloot, waarmee bestuurders worstelen terwijl ze voor hun erfgoed proberen te zorgen. 

Over Piet Hein zelf is relatief weinig bekend, maar dat verhindert voor- en tegenstanders niet om met hem aan de haal te gaan en er zelf een invulling aan te geven.

Welk gevoel krijg je nou bij dit standbeeld?’
In de zoektocht naar een breed gedragen tekst bij het monument van Hein in het Rotterdamse Delfshaven organiseert de gemeente een zogenaamde emotienetwerksessie. De deelnemers bewegen zich onwennig rond het statige standbeeld van Piet Hein. ‘Hij ziet er niet uit als iemand die waardig is om een zwaard te dragen', zegt een kritische spreker. 

De gelijktijdige restauraties van het standbeeld van Piet Hein in geboorteplaats Delfshaven, zijn praalgraf in de Oude Kerk in Delft en een standbeeld in het Cubaanse Matanzas (waar de verovering van de Zilvervloot plaatsvond) geven een inkijk in de wonderlijke wereld van erfgoed en heldenverering en laten zien hoe de mythe van Piet Hein, bijna 400 jaar na zijn dood, nog steeds verder leeft. 

Van herdenkingsmuntjes tot de verering van Heins lichaamsresten en van 19de-eeuws nationalisme naar de toevallige vriendschap tussen een Rotterdamse schroothandelaar en Fidel Castro. Regisseur Tim van den Hoff geeft op luchtige maar doortastende wijze de schurende omgang met ons koloniale verleden weer, begeleid door muziek van componist Ernst Reijseger, uitgevoerd door het Radio Filharmonisch Orkest en de Marinierskapel der Koninklijke Marine.

Regisseur: Tim van den Hoff
Producent: Frontaal Film

Zaterdag 14 oktober, 23.10 uur, NPO 2
Docent Peter, homoseksueel en bekeerd tot de Islam, geeft workshops over seksuele en religieuze diversiteit op basis- en middelbare scholen. Zonder te oordelen, met de nodige humor en prikkelende stellingen probeert hij gevoelige onderwerpen bespreekbaar te maken. Maar hoe reageren de leerlingen wanneer Peter vertelt over zijn eigen leven?

Regie: Eva Nijsten
Producent: Tangerine Tree

Vanaf maandag 23 september op NPO 2: de tiende reeks Teledoc Campus met elf nieuwe titels. Dit succesvolle project van CoBO, het Nederlands Filmfonds en het NPO-fonds biedt jonge regisseurs en producenten de kans om ervaring op te doen met korte, filmische documentaires.

Donderdag 15 augustus, 22.10 uur op NPO 2
Documentaire van Pieter van Huystee over de vrouwen en meisjes die de Japanse kampen in Nederlands-Indië overleefden en hoe zij hier later in hun leven mee omgingen. De Japanse kampen lieten immers grote littekens na, en veel van die littekens zijn nog niet genezen of verdwenen. De verhalen van de overlevenden werden na de oorlog in Nederland nauwelijks gehoord of erkend. Dit roept gevoelens van woede op en veroorzaakt opnieuw intense pijn. Als de vrouwen hun ogen sluiten, komen deze ‘vergeten’ verhalen weer bovendrijven. Van de kampen bestaan weinig foto’s en er is haast geen filmmateriaal. Wel zijn er door de vrouwen en kinderen in het kamp honderden tekeningen gemaakt.

Regisseur Pieter van Huystee heeft zelf ook een persoonlijke band met deze geschiedenis, aangezien zowel zijn moeder als oma tot de overlevenden van kamp Tjideng behoorden.

Donderdag 4 juli om 22.20 uur op NPO 2
Bekijk de trailer hier.

De geschiedenis van Suriname zoals we die nog nooit gezien hebben. Met behulp van uniek ingekleurd archiefmateriaal – zoals beelden van Paramaribo uit 1915! - vertelt regisseur Tessa Leuwsha het verhaal van een Surinaamse wasvrouw, gebaseerd op het leven van haar grootmoeder Fansi. Geboren in 1905 was zij getuige hoe het land zich ontwikkelde van slavernij tot zelfstandigheid. Een film die een belangrijke aanvulling is op de Nederlandse koloniale geschiedschrijving.

Fansi is het ongewenste kind van een witte moeder en zwarte vader. Al op jonge leeftijd wordt ze weggegeven als ‘kweekje’, en groeit op als een huishulpje in een leeglopend dorp tussen de voormalige plantages in het westen van Suriname. Ze krijgt al jong kinderen, maar de vader verlaat haar wanneer hij op zoek naar werk wegtrekt uit het dorp. Fansi besluit ook op zoek te gaan naar haar eigen geluk. Ze vertrekt naar de drukke hoofdstad Paramaribo om daar, in haar eentje, een toekomst voor haar en haar kinderen op te bouwen.

Als alleenstaande moeder belandt Fansi op één van de drukke achtererven van de koloniale hoofdstad, waar zij met binnenpretjes en goede moed het leven te lijf gaat. Wanneer haar kinderen vóór de onafhankelijkheid van Suriname in 1975 naar Nederland verhuizen, op zoek naar een betere toekomst, besluit ze aanvankelijk achter te blijven in haar moederland. Pas op hoge leeftijd waagt Fansi zelf de oversteek naar Nederland. Hoewel dat land haar vreemd is, vindt ze er een plek waar ze in verbinding is met haar thuisland, haar spirituele wortels en met zichzelf.

Fansi’s leven voltrekt zich tegen de achtergrond van Suriname, een land dat zich ontworstelt uit slavernij en kiest voor zelfstandigheid. Tessa Leuwsha baseerde de film op haar eigen boek Fansi’s Stilte en maakte gebruik van nog niet eerder vertoond archiefmateriaal.

Zangeres Denise Jannah brengt de stem van Fansi tot leven en vertolkt in poëzie en zang het geluid van een onafhankelijke vrouw die zich in het centrum van de geschiedenis bevond.

Donderdag 18 april om 22.20 uur op NPO 2

Goed leren kijken is de eerste stap om natuurbeschermer te worden. Daarover gaat de documentaire Groenkijkers, een co-productie van NTR en Docmakers. Regisseur Sanne Rovers gaat op pad met ‘gewone mensen’ die de teloorgang van hun postzegel natuur proberen tegen te houden. 

Als kind vond Sanne haar vaders liefde voor natuur vooral irritant. Altijd maar stoppen tijdens het wandelen, om naar planten en insecten te kijken. Dat is door de jaren heen veranderd.

Sanne Rovers: “Ik zag gewoon gras, maar hij zag wel tientallen soorten. Nu ik me steeds meer zorgen maak over de staat van de natuur in Nederland, kan ik de blik van mijn vader beter op waarde schatten. Als we beter naar de natuur gaan kijken, gaan we er beter voor zorgen.”

Een persoonlijke dialoog tussen Sanne en haar vader Jacques vormt de kern van de film Groenkijkers. Zij bespreken samen liefde voor de natuur, zorgen over de stikstofcrisis, de afname van de biodiversiteit en of hoop er is voor de toekomst. Naast de vader van Sanne, die als districtscoördinator van Floron letterlijk de wilde planten van Breda en Tilburg op de kaart zet, zien we een aantal andere natuurbeschermers in 'hun' natuurgebied. Wat drijft Nicky Castricum bijvoorbeeld, die midden in Amsterdam-Noord de vlindertuin Mot in Mokum is begonnen? En hoe ervaren de insectentellers Henk Spijkers, Paul van Wielink en Guido Stooker, die al tientallen jaren hun onderzoeksresultaten leveren aan verschillende universiteiten, dat ze ieder jaar minder insecten tellen? Groenkijkers inspireert door te tonen hoe groots de invloed van kleinschalige natuurbeschermings-initiatieven kan zijn.  

Misschien wekken de vogelaars met hun verrekijkers in het begin nog gegrinnik op, maar naarmate de film vordert gaat dit over in bewondering. Later ontstaat er een gevoel van urgentie om de plantjes tussen de stoeptegels te gaan herkennen. Tot slot dringt het door; het feit dat er steeds meer mensen zijn die hun liefde voor de natuur omzetten in actie, geeft hoop voor de toekomst. Zorg voor de natuur start immers met goed kijken. 

Om die boodschap uit de film kracht bij te zetten, is de impact campagne ‘Iedereen wordt Groenkijker’ ontwikkeld door Impact Makers, samen met SoortenNL en Docmakers. De campagne omvat speciale vertoningen (inmiddels al meer dan 40 op de agenda), randprogramma’s, een social media campagne en een podcastserie. 

Dit programma is een co-productie van de NTR en Docmakers, met steun van AFK en CoBO en ontwikkeld met steun van NPO-fonds.

Donderdag 25 april om 22.20 uur op NPO 2
Wat als de overheid je 24/7 in de gaten houdt? In het huidige China is dit de realiteit van burgers die zich kritisch uitspreken over de overheid. De documentaire Total Trust geeft een indringend beeld van hoe een totale surveillance-staat met behulp van nieuwste technologie burgers onderdrukt. De Chinees-Amerikaanse filmmaakster Jialing Zhang vertelt de verhalen van drie dappere vrouwen die ondanks repressie strijden voor vrijheid en gerechtigheid, voor zichzelf en voor hun familie. Een verontrustend beeld van het hedendaagse China, maar ook in Europa staat de privacy onder druk.

China kampt met een haperende economie en het aantal sociale problemen neemt toe. Geen wonder dat dat onder Chinese burgers tot verontwaardiging leidt en soms zelfs tot politiek activisme. Daar wil het Chinese bewind niets van weten. Het doet er alles aan om potentieel verzet de kop in te drukken. Het belangrijkste wapen hiervoor is een geavanceerd digitaal systeem, waarmee de overheid haar burgers dag en nacht kan volgen en controleren. Gedrag wordt gekoppeld aan een ‘slim’ puntensysteem waarmee de Chinese overheid hoopt te kunnen voorspellen waar en wanneer haar burgers zich gaan roeren.

Deze ‘Big Brother’ is continu aanwezig in de levens van de drie gezinnen van advocaten en journalisten die in deze documentaire strijden voor hun vrijheid. In de camera’s die voor hun woningen geplaatst, de ‘behulpzame’ buren die naar binnen gluren en de anonieme politieteams die voor hun deur posten. Zhang laat vanuit de eerste hand zien wat het betekent om een machtige overheid tegen je te hebben die tot het uiterste gaat om je te controleren. Wanneer vervolgens de coronapandemie uitbreekt, geeft dat de gelegenheid om nog een stap verder te gaan.

Deze dystopische documentaire laat zien hoe deze digitale surveillance er anno nu in de praktijk uitziet. De film roept vragen op over de gevaren van nieuwe technologieën, als op AI-gebaseerde opsporing en surveillance. Want als dit het heden is, hoe ziet onze toekomst er dan uit?

Total Trust is een coproductie van Filmtank GmbH en Witfilm.

Zondag 24 maart om 20.20 uur op NPO 2
Bekijk de trailer

Frans Bromet volgt in de documentaire Scootmobiel scootchauffeurs in verschillende leeftijden over hun leven. Hij gaat met ze in gesprek over wat er is veranderd sinds ze een scootmobiel hebben, over hoe hun levensruimte is toegenomen, over de beperkingen van het voertuig en over wat er privé allemaal kan en niet meer kan. 

De aanleiding voor Frans om deze documentaire te maken lag in zijn eigen dorp, Ilpendam: “Ik heb altijd een fascinatie gehad voor de mensen die in mijn dorp in een scootmobiel rijden. Maar ik had nooit een aanleiding om met deze mensen in gesprek te gaan. En dat wilde ik wel. Daarom ben ik met het idee gekomen om deze docu te maken.”  

Frans spreekt onder anderen met de 39-jarige Sanne uit Amsterdam. Sanne heeft een scootmobiel voor twee: in het kinderzitje achterop brengt ze haar dochter Rosie van 6 van en naar school. Vanwege een spieraandoening in haar benen werd ze een mindervalide moeder. Lange tijd is ze aan huis gebonden geweest. Ze weigerde in de scootmobiel - die al maanden ongebruikt voor haar deur stond - te stappen. Totdat haar vriend haar op een dag overhaalde om samen een ijsje te halen in de scootmobiel. Sindsdien heeft ze haar ‘karrie’ omarmt, ze gaat er zelfs mee naar festivals. 

Frans gaat op stap met een aantal scootchauffeurs die genieten van de georganiseerde scoormobieltoertochten in Woerden. De 76-jarige Henk laat Frans weten dat deze ritjes ‘het leven de moeite waard’ maken. De 67-jarige Bart uit Woerden is de man die tijdens de tochten altijd voorop rijdt: hij bepaalt de route. En Truus is ondanks de verdrietige dingen die ze heeft meegemaakt in haar leven, toch altijd vrolijk. De verdrietige dingen ‘geeft ze een plaatsje’, en zo nu en dan ‘doet ze het deurtje van dat plaatsje even open’. Maar tijdens een dagje uit zoals met de scootmobiel tochten, doet ze gauw het deurtje weer dicht.

De 76-jarige Anneke uit IJmuiden vertelt Frans dat ze het verschrikkelijk vond om in een scootmobiel te stappen en krijgt het meer dan eens te kwaad, iets wat ze dan afreageert op haar man en mantelzorger Arnold. Ze heeft een scootmobiel omdat ze achter elkaar drie herseninfarcten kreeg. Hun leven is totaal veranderd en hun huwelijk op de proef gesteld, maar de liefde houdt stand.

De inmiddels 63-jarige Frans uit Amsterdam vertelt aan Bromet dat hij een aantal jaar geleden van de trap is geduwd, nadat hij aan zijn buurman vroeg of het wat zachter kon. Sindsdien kan hij niet meer lopen, en door het herseninfarct dat voortkwam uit de val, heeft hij ook moeite met praten. Maar dat is niet het enige waar hij pillen voor slikt, hij heeft AIDS en heeft ook last van een dubbele hernia, osteoporose, cholesterol en zijn hart. Zijn vriend liep bij hem weg, dingen die leuk zijn doen allemaal pijn en nu gaat hij eigenlijk alleen nog met zijn hond naar het park. Toch is Frans niet pessimistisch, de scootmobiel is zijn redding.